İstimâlet politikası, Osmanlı İmparatorluğu'nda uygulanan bir yönetim politikasıdır. "İstimâlet" kelimesi, Arapça kökenli olup "gözetme", "himaye etme" veya "koruma" anlamına gelir. Osmanlı Devleti'nde bu politika, farklı etnik ve dini grupların Osmanlı yönetimi altında bir arada yaşamalarını sağlamayı amaçlayan bir çeşit "himaye" politikası olarak uygulanmıştır.
İstimâlet politikasının temel özellikleri şunlardır:
Çeşitli Etnik ve Dini Grupların Korunması: Osmanlı İmparatorluğu, büyük bir coğrafyada çok sayıda farklı etnik ve dini gruba ev sahipliği yapmaktaydı. İstimâlet politikası, bu çeşitliliği gözetmeyi ve bu farklı grupları koruma altına almayı hedefler.
Millet Sistemi: Osmanlı Devleti, "millet" adı verilen toplulukları, kendi iç yönetimleri altında belirli özerkliklerle yönetmeye çalıştı. Her millet, kendi dini liderleri ve iç işlerini düzenleme yetkisine sahipti.
Dini ve Hukuki Özerklik: Osmanlı İmparatorluğu, farklı dinlere mensup topluluklara kendi dini geleneklerini koruma ve uygulama özgürlüğü tanıdı. Aynı zamanda, bu topluluklar kendi iç hukuk sistemlerini de uygulama hakkına sahipti.
Askerî Hizmet ve Vergi Mükellefiyeti: Farklı milletlere mensup bireyler, kendi toplulukları içinde askerî hizmet ve vergi mükellefiyeti konularında belirli sorumluluklara sahipti. Bu, topluluklar arasındaki dengenin sağlanmasına yardımcı oldu.
İstimâlet politikası, Osmanlı İmparatorluğu'nun uzun ömrü boyunca çeşitli dönemlerde değişikliklere uğramıştır. Ancak genel olarak, Osmanlı Devleti'nin çoklu etnik ve dini yapısını idare etmek amacıyla uygulanan bir politika olmuştur.
